กลไกลป้องกันร่างกายของระบบภูมิคุ้มกัน

ระบบภูมิคุ้มกันสิ่งมหัศจรรย์ที่ธรรมชาติมอบให้เราเพื่อดูแลร่างกายของเรา เป็นกองกำลังธรรมชาติคอยต่อสู้กับเชื้อโรคหรือที่แปลกปลอมที่เข้ามาในร่างกาย วันนี้แอดจะพาไปดู ขั้นตอนการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันอันยอดเยี่ยมของเรา ว่าในแต่ละแผนกเค้าทำงานกันอย่างไร มีขั้นตอนอย่างไร ที่เป็นกลไกในการสู้กับเชื้อโรคที่เข้ามาในร่างกาย

แนวตั้งรับ

1.ด่านผิวหนัง
ผิวหนัง : ผมอยากจะเห็นเจ้าเชื้อโรคที่สามารถขุดผ่านกำแพงหนังหนาๆนี้เข้าไปได้! ปัญหาก็คือ มนุษย์ชอบเกาหรือทำให้ผิวหนังมีบาดแผล ปล่อยให้เชื้อโรคเข้ามาได้

2.ด่านน้ำมูก
รู้จักกันดีในหมู่นักตั้งรับมืออาชีพอย่างเราๆว่า “เมือก” น้ำเหนียวๆของจมูก หลอดลม หรือลำไส้ปิดกั้นผู้บุกรุกและมีสารที่ฆ่าเชื้อโรคบางอย่างได้ ทัพหน้าของเราซึ่งประจำการที่นี่คือ มาสต์เซลล์(mast cell) ซึ่งจะรับคำสั่งปล่อยสารฮีสทามีน (histamine) ออกมา สารตัวนี้จะไปขยายช่องว่างระหว่างเซลล์ในผนังหลอดเลือด เพื่อให้เซลล์เม็ดเลือดขาวหน่วยรบสังหาร(T-cell) ออกจากเลือดและเข้าต่อสู้กับผู้บุกรุกในระหว่างนั้นน้ำมูกเหลวๆจะถูกปล่อยออกมา พัดพาศัตรูออกไป

สรุปง่ายๆของตรงนี้คือ เวลาเราป่วยแล้วมีน้ำมูก คือกระบวนการที่ระบบภูมิคุ้มกันทำเพื่อไล่เชื้อโรคออกมาจากร่างกาย ในน้ำมูกจึงมีเชื้อโรคอยู่เยอะ นั่นหละแม่ถึงได้บอกว่าอย่าแคะจมูก

3.การรบนองเลือด

3.1 จากเหตุการณ์ที่ช่องว่างระหว่างเซลล์ขยายตัวขึ้นส่งผลให้หลอดเลือดโตขึ้นตามธรรมชาติและเลือดปริมาณมากขึ้นก็ไหลเข้าไปในบริเวณดังกล่าว ทำให้มันร้อน นั่นคือสาเหตุที่ ทำไมอวัยวะที่มีเชื้อโรคจึงดูแดงและบวม

3.2 เชื้อโรคตายได้ ถ้าอยู่ในที่ที่ร้อนเกินไป ดังนั้นเราจึงต้องวางแผนให้พวกมันเหงื่อตก โดยการเพิ่มอุณหภูมิของเลือด! เซลล์เม็ดเลือดขาวส่งสัญญาณเคมีไปยังสมอง ซึ่งตอบสนองด้วยสารเคมีที่ทำให้ร่างกายสร้างพลังงานเร็วขึ้น เกิดความร้อนมากกว่าปกติ ผิวหนังจะซีดลง ในขณะที่เลือดถูกเก็บไว้ลึกเข้าไปภายในร่างกาย ทำให้ไม่สูญเสียความร้อนไปสู่อากาศ มนุษย์เรียกอาการเช่นนี้ว่า “ไข้” ผมเรียกมันว่าเทคนิคที่ดีใช้ได้

มาถึงอีกส่วนสำคัญ คือ 'หน่วยรบเซลล์เม็ดเลือดขาว' ของเรา แต่ละกองทัพจะมีหน้าอะไรบ้าง โจมตีอย่างไร มาดูต่อกันค่ะ

กองทัพ ที-เซลล์ (T-cell)

ที = รหัสลับเฉพาะสำหรับบริเวณต่อมไทมัส (thymus) ซึ่งทางกองทัพได้ระดมพลและผ่านการฝึกซ้อมแล้ว

กองทัพนี้ประกอบด้วย 3 หน่วย ปฏิบัติการ...

T cells ทำหน้าที่ กำจัด ทำลาย สิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกาย

1. Killer T cell ทำลายสิ่งแปลกปลอม ลาดตระเวนและเข้าจู่โจมเชื้อโรคทั้งหมดที่พบ

2. T-helper cell เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการสื่อสาร สามารถแยกแยะเชื้อโรคและสร้างสัญญาณเคมีเพื่อเตือนกองทัพ B cell และสั่งให้ Killer T cell เคลื่อนทัพ

3. T-suppressor cell ทำหน้าที่ยับยั้งไม่ให้หน่วยอื่นๆรุกล้ำและเข้าจู่โจมด้วยกำลังที่มากเกินไป ซึ่งอาจเกิดความเสียหายต่อร่างกาย

กองทัพบี-เซลล์ (B-cell)

บี = รหัสลับสุดยอดทางทหาร เป็นศูนย์กลางฝึกซ้อมไขกระดูก ที่ซึ่งกองทัพได้รับการรวมพลและฝึกซ้อม

B cell ทำหน้าที่ ตรวจหาสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกาย(แอนติเจน)

เมื่อรู้ว่าเป็นเชื้อโรคแล้วจะเรียก กำลังเสริม B cell อื่นๆ มาช่วยกันจับสิ่งแปลกปลอมบริเวณนั้นด้วย และอีกความสามารถของ B cell คือ จะจำชนิดเชื้อโรคที่เข้าสู่ร่างกายมาแล้วได้ ทำให้ถ้าครั้งหน้ามีเชื้อโรคชนิดเดิมมาอีก ระบบภูมิคุ้มกันจะจัดการได้เลย ทำให้เราไม่ป่วยด้วยเชื้อไวรัสเดิมอีก

ระบบติดอาวุธแอนติบอดี

นี่คือจรวดนำวิถีที่กองทัพของเราใช้ในการดักจับและทำลายแอนติเจน แอนติบอดีแต่ละตัวได้รับการออกแบบพิเศษให้มีความจำเพาะในการจัดการกับแอนติเจนแต่ละชนิด ทำให้แอนติเจนถูกจับ จากนั้นจะถูกหน่วยรถถังเข้ามาขม้ำ

>>> หน่วยรถถังที่พูดถึงคืออะไร? มาทำความรู้จักกับหน่วยนี้กัน